-
1 αἰτία
αἰτία, ἡ, 1) Grund, Ursache, Veranlassung, Stoff zum Gedicht, Pind. N. 7, 11; vgl. O. 1, 35; τίν' αἰτίαν ἔχων, aus welchem Grunde, Eur. Hec. 1179; neben λογισμός Plat. Tim. 33 a, u. öfter; ἑκάστῳ ἀποδοῦναι αἰτίαν, für jegliches einen Grund anführen, Phaed. 98 b; mit folgd. διότι, Legg. VIII, 831 b (vgl. Thuc. 1, 23); ἡ περὶ τῶν ὄντων αἰτία Phaed. 97 d. Bes. bei den Philosophen, αἰτίαι πρῶται, αἱ αἰτίαι ἐξ ἀνάγκης, die nach festen Gesetzen wirkenden Naturkräfte, Arist. Metaph. 1, 3, 4. Neben πρόφασις Dem. 11, 1; αἰτίᾳ τοιαύτῃ ἐτεϑνήκει Thuc. 7, 86; κοινοῦ ἀγαϑοῦ αἰτίᾳ, wegen des öffentlichen Besten, 4, 87; Plut. – Häufiger 2) Beschuldigung, Vorwurf; ἐκτὸς αἰτίας εἶναι, außer Schuld sein, Aesch. Prom. 330; καϑαρὸς τῆς αἰτίας, frei von Schuld, Plut.; αἰτίαν ἔχειν, angellagt sein, Her. 5, 70. 73; Soph. Ant. 1296; αἰτίαν ἔχει πονηρὸς εἶναι Phryn. com. Prisc. 18, 26; häufig in Prosa, auch ὑπό τινος Thuc. 6, 46; Aesch. Eum. 99; Plat. Lach. 186 b; ὑπέχειν Xen. Cyr. 6, 3, 16; bei Aesch. Eum. 549 Schuld haben woran, im guten Sinne; auch übh. = κατηγορεῖσϑαι, dici; ἐτύγχανε δὲ αἰτίαν ἔχουσα λιϑιᾶν, man sagte, daß sie, Ath. XIII, 584 c; ὥςπερ αἱ παροψίδες την αἰτίαν ἔχουσ' ἀπὸ τῶν ἡδυσμάτων, benannt, beurtheilt werden nach, Pherecr. Ath. IX, 368 a; αἰτία ἔχει αὐτόν Her. 5, 70. 71; αἰ-τίαν φεύγειν, sich einer Beschuldigung entziehen, Aesch. Suppl. 226; Soph. Phil. 1390; Eur. Hipp. 961; αἰτίαν νέμειν τινί, die Schuld Jemand zuschreiben, Soph. Ai. 28; ἐν αἰτίᾳ βάλλειν O. R. 657; ohne ἐν, Trach. 936; εἴς τινα βάλλειν Eur. Troad. 305; προςτιϑέναι τινί Ion 1525; εἰς αὑτὸν φέρειν, auf sich nehmen, El. 1266; ἀναδέχεσϑαι Plat. Hipp. min. 365 d; περιάπτει τῇ τύχῃ τὴν αἰτίαν, Mein. Comp. Man. et Phil. p. 357; ἐναἰτίᾳτιϑέναι τινά, Jemand beschuldigen, Her. 8, 99; ἐν αἰτίᾳ ἔχειν τινά 5, 106; Thuc. 1, 35; mit folgendem ὡς, 2, 59; ἐν αἰτίᾳ εἶναι Xen. Cyr. 5, 3, 50 u. öfter; αἰτίαις ἐνέχεσϑαι Plat. Crit. 52 a; αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί Thuc. 5, 75; εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν, sich Beschuldigungen zuziehen, Plat. Theaet. 150 a; αἰτίαν παρέχειν τινί, Gelegenheit zur Beschuldigung geben, Plut. Caes. 59; αἰτίαν λαμβάνειν, beschuldigt werden, Thuc. 6, 60; ἀπό τινος 2, 18; oft Plut.; αἰτίαν τοῦ ἀδικεῖν φέρομαι Thuc 2, 60; ἀπολύειν τὸν δῆμον τῶν αἰτιῶν, von Beschuldigungen befreien, Aesch. 3, 254; αἰτίαν ἀπολύσασϑαι, sich wegen einer Beschuldigung rechtfertigen, Lys. 13, 75; ἀφιέναι τινὰ τῆς αἰτίας, ihn freisprechen, 7, 8. Selten wird αἰτία im guten Sinne gebraucht, s. Heindorf zu Plat. Gorg. 503 b.
-
2 αιτια
ион. αἰτίη ἥ1) причинаδι΄ ἣν αἰτίην ; Her. — по какой причине?;
τοιαύτη ἢ ὅτι ἐγγύτατα τούτων αἰτιᾳ Thuc. — по этой или почти по этой причине;κοινοῦ ἀγαθοῦ αἰτίᾳ Thuc. — ради общего блага;τίν΄ αἰτίαν ἔχων ; Eur. — побуждаемый какой причиной …?, по какой причине …?;αἱ ἐξ ἀρχῆς αἰτίαι Arst. — первоначальные причины2) основание, поводαἰτίαν τινὸς ἐμβάλλειν Pind. или παρέχειν Luc. — давать повод к чему-л.;
ἥ αἰ. τίς ἀνθ΄ ὅτου ; Eur. — на каком основании?;αἰτίαν ἔχειν διαφέρειν περί τινος Plat. — иметь основание выделяться, т.е. заслуженно считаться знатоком в чем-л.3) обвинениеἐν αἰτίᾳ εἶναι или γίγνεσθαί τινος Xen. и αἰτίαν ἔχειν τινός Her., Aesch., Eur. — быть обвиняемым в чем-л.;
αἰ. ἔχει τινά Her. — обвинение падает на кого-л. -
3 αἰτία
αἰτί-α, ἡ,A responsibility, mostly in bad sense, guilt, blame, or the imputation thereof, i.e. accusation, first in Pi.O.1.35 and Hdt., v. infr. (Hom. uses αἴτιος):—Phrases: αἰτίαν ἔχειν bear responsibility for, , S.Ant. 1312; but usu. to be accused, τινός of a crime,φόνου Hdt.5.70
: c. inf., Ar.V. 506; foll. by ὡς.., Pl.Ap. 38c; by ὡς c. part., Id.Phdr. 249d; ὑπό τινος by some one, A.Eu.99, Pl. R. 565b: reversely,αἰτία ἔχει τινά Hdt.5.70
,71;αἰ. φεύγειν τινός S.Ph. 1404
; ἐν αἰτίᾳ εἶναι or γίγνεσθαι, Hp.Art.67, X.Mem.2.8.6; αἰτίαν ὑπέχειν lie under a charge, Pl.Ap. 33b, X.Cyr.6.3.16;ὑπομεῖναι Aeschin.3.139
;φέρεσθαι Th.2.60
; λαβεῖν ἀπό τινος ib.18;αἰτίαις ἐνέχεσθαι Pl.Cri. 52a
;αἰτίαις περιπίπτειν Lys.7.1
;εἰς αἰτίαν ἐμπίπτειν Pl.Tht. 150a
;αἰτίας τυγχάνειν D.Ep.2.2
;ἐκτὸς αἰτίας κυρεῖν A. Pr. 332
; ἐν αἰτίῃ ἔχειν hold one guilty, Hdt.5.106;δι' αἰτίας ἔχειν Th. 2.60
, etc.;ἐν αἰτίᾳ βάλλειν S.OT 656
; τὴν αἰτίαν ἐπιφέρειν τινί impute the fault to one, Hdt.1.26;αἰτίαν νέμειν τινί S.Aj.28
;ἐπάγειν D.18.283
;προσβάλλειν τινί Antipho 3.2.4
; ἀνατιθέναι, προστιθέναι, Hp.VM21, Ar. Pax 640, etc.; ἀπολύειν τινὰ τῆς αἰτίης to acquit of guilt, Hdt.9.88, etc.3 in good sense, εἰ.. εὖ πράξαιμεν, αἰτία θεοῦ the credit is his, A.Th.4; δι' ὅντινα αἰτίαν ἔχουσιν Ἀθηναῖοι βελτίους γεγονέναι are reputed to have become better, Pl.Grg. 503b, cf. Alc.1.119a, Arist.Metaph. 984b19; ὧν.. πέρι αἰτίαν ἔχεις διαφέρειν in which you are reputed to excel, Pl.Tht. 169a; οἳ.. ἔχουσι ταύτην τὴν αἰ. who have this reputation, Id.R. 435e, cf. And. 2.12;αἰτίαν λαμβάνειν Pl.Lg. 624a
.II cause,δι' ἣν αἰτίην ἐπολέμησαν Hdt.Prooem.
, cf. Democr.83, Pl.Ti. 68e, Phd. 97a sq., etc.; on the four causes of Arist. v. Ph. 194b16, Metaph. 983a26:—αἰ. τοῦ γενέσθαι or ; :—dat. αἰτίᾳ for the sake of,κοινοῦ τινος ἀγαθοῦ Th.4.87
, cf. D.H.8.29:— αἴτιον (cf.αἴτιος 11.2
) is used like αἰτία in the sense of cause, not in that of accusation.III occasion, motive, αἰτίαν ῥοαῖσι Μοισᾶν ἐνέβαλε gave them a the me for song, Pi.N.7.11;αἰτίαν παρέχειν Luc.Tyr.13
.IV head, category under which a thing comes, D.23.75.
См. также в других словарях:
Γαλλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γαλλίας Έκταση: 547.030 τ.χλμ Πληθυσμός: 58.518.148 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Παρίσι (2.125.246 κάτ. το 2000)Κράτος της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει στα ΝΑ με την Ισπανία και την Ανδόρα, στα Β με το Βέλγιο και το… … Dictionary of Greek
Ινδία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Ινδίας Έκταση: 3.287.590 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.029.991.145 (2001) Πρωτεύουσα: Νέο Δελχί (12.791.458 κάτ. το 2001)Κράτος της νότιας Ασίας. Συνορεύει Α με το Μπαγκλαντές και τη Μυανμάρ (Βιρμανία), Β με την Κίνα και… … Dictionary of Greek
ВАСИЛИЙ ВЕЛИКИЙ — [греч. Βασίλειος ὁ Μέγας] (329/30, г. Кесария Каппадокийская (совр. Кайсери, Турция) или г. Неокесария Понтийская (совр. Никсар, Турция) 1.01.379, г. Кесария Каппадокийская), свт. (пам. 1 янв., 30 янв. в Соборе 3 вселенских учителей и святителей; … Православная энциклопедия
